Wanneer men spreekt over een mogelijke afloop van de oorlog in Oekraïne, verwijzen de meeste analyses naar militaire ontwikkelingen, diplomatieke onderhandelingen of politieke verschuivingen in Washington en Kyiv. Maar het beslissende instrument dat al deze dimensies vormgeeft, bevindt zich noch in een presidentieel paleis noch in een militair hoofdkwartier. Het ligt in de rekeningen van Euroclear, het Belgische effectenhuis dat onverwacht uitgroeide tot het geopolitieke scharnierpunt voor de toekomst van Oekraïne — én voor de machtsverhoudingen tussen Europa en de Verenigde Staten.
Bij Euroclear staat 185 tot 190 miljard euro aan bevroren Russische staatsreserves geparkeerd, de grootste concentratie van Russische activa buiten Moskou. Rond dit geblokkeerde kapitaal is een tweede laag ontstaan: miljarden aan rente-inkomsten, voortgekomen uit de stijgende rentevoeten sinds 2022. Deze rente, belast in België, vormt nu het centrum van een strategisch conflict dat veel verder reikt dan Oekraïne zelf.
Want wie het Euroclear-mechanisme controleert, controleert niet alleen de financiering van de wederopbouw van Oekraïne, maar mogelijk ook de politieke architectuur van een toekomstig vredesakkoord — en daarmee de toekomst van de trans-Atlantische betrekkingen.
- Euroclear: het Belgische kluiscomplex dat een geopolitiek draaipunt werd
Voor de oorlog was Euroclear een technische, neutrale instelling die essentieel was voor de stille werking van de mondiale financiële markten. Maar zodra de EU en de G7 in 2022 de Russische reserves bevroor, kreeg deze instelling een strategisch gewicht dat niemand had voorzien.
Euroclear:
- bewaart de bevroren activa,
- beheert de kasstromen,
- int de rente,
- en betaalt Belgische belastingen op deze winsten.
Door de steile renteverhogingen werd deze boekhoudkundige operatie plots een goudmijn: meer dan 4,4 miljard euro in 2023 en al meer dan 5 miljard in de eerste negen maanden van 2024.
De EU wil deze opbrengsten politiek inzetten.
De Verenigde Staten willen verhinderen dat Europa dit gebruikt om geopolitiek leiderschap te claimen.
En Rusland noemt het diefstal.
In het midden staat… België.
- Het Europees plan: de fondsen benutten, de wederopbouw financieren, strategische autonomie versterken
Ursula von der Leyen en verschillende EU-lidstaten willen de rente-inkomsten gebruiken voor een Europese wederopbouwlening van 50 tot 140 miljard euro voor Oekraïne.
Het voorgestelde mechanisme:
- Het kapitaal (de 185–190 mld) blijft onaangeroerd.
- Alleen de buitengewone opbrengsten worden ingezet.
- De operatie wordt voorgesteld als een belastingtechnische ingreep, niet als confiscatie.
De bedoeling is tegelijk:
- juridische weerstand tegen beschuldigingen van schending van staatsimmuniteit,
- en het tonen dat de EU zelfstandig de vrede kan financieren, zonder Washington.
Maar deze juridische finesse is omstreden.
- Is het confiscatie? De EU zegt nee. De markten zeggen ja. Juristen waarschuwen.
Volgens de Europese Commissie is dit géén inbeslagname:
“We raken het Russische kapitaal niet aan — enkel de winsten die Euroclear maakt.”
Maar in de financiële wereld klinkt dit als een theoretische nuance.
In de praktijk:
- Rente behoort toe aan de eigenaar van het actief,
- het afromen ervan is economische onteigening,
- en markten reageren op de realiteit, niet op juridische woordconstructies.
Bovendien heeft de CEO van Euroclear zelf de EU gewaarschuwd dat dit plan wereldwijd kan worden gezien als de facto confiscatie, wat de volgende risico’s inhoudt:
- afkalving van het vertrouwen in Europese financiële infrastructuur,
- schade aan de positie van de euro als reservemunt,
- reputatieschade voor België als veilige financiële haven.
De strengste juridische kritiek komt van de hand van Arthur Flieger.
- De analyse van Flieger: “Een gevaarlijke schending van het internationaal recht”
Volgens Arthur Flieger vormt het Europese plan een onwettige en onomkeerbare inmenging in de soevereine eigendomsrechten van Rusland. Zijn kernargumenten:
(a) Staatsimmuniteit over centrale bankreserves is vrijwel absoluut
Zonder een bindende VN-Veiligheidsraadresolutie kan geen staat:
- beslag leggen,
- herverdelen,
- aanwenden,
- of belasten wat een ander land aanhoudt als staatsreserve.
(b) Rente kan niet worden losgekoppeld van het kapitaal
Flieger stelt:
“Het wegnemen van de opbrengsten is in essentie het onteigenen van het actief zelf.”
(c) Het systeemrisico is enorm
Als Europa Russische reserves (of hun opbrengsten) gebruikt:
- kunnen China, India, Saoedi-Arabië en anderen massaal euroreserves afbouwen.
(d) België wordt juridisch blootgesteld
Rusland kan:
- naar het Internationaal Gerechtshof stappen,
- arbitrageprocedures starten,
- beslag leggen op Belgische activa in derde landen.
De kosten kunnen astronomisch worden.
(e) Het precedent is onomkeerbaar
Zelfs als er later vrede komt, blijft de vertrouwensbreuk permanent.
- De paradox van de EU: veilige fondsen in Brussel, risicovolle transfers naar Kyiv
Een andere tegenstrijdigheid hangt boven de EU.
Volgens haar eigen wetgeving — Verordening 2020/2092 en de Financiële Verordening 2018/1046 — mag de EU geen geld sturen naar landen waar:
- corruptie structureel is,
- audits en controles niet betrouwbaar zijn,
- of uitgaven niet verifieerbaar zijn.
Ondanks grote vooruitgang blijft Oekraïne kampen met:
- corruptieschandalen in defensie,
- grote dossiers zoals de Energoatom-affaire,
- fragiele administratie door oorlogsomstandigheden.
En toch stuurt de EU tientallen miljarden euro’s aan belastinggeld naar dit risicovolle ecosysteem — terwijl de rente-inkomsten bij Euroclear volledig auditbaar en juridisch veilig zijn.
Dit creëert een duidelijke juridische paradox.
- De Verenigde Staten hebben hun eigen strategie — en financiële controle staat centraal
Washington heeft zijn model intussen geformaliseerd:
- een G7-lening van 50 miljard dollar,
- een bilateraal partnerschap rond grondstoffen en wederopbouw,
- twee versies van een vredesplan (28 punten, later 19 punten).
De Amerikaanse logica:
- de wederopbouw financieren via Amerikaanse kanalen,
- Oekraïense grondstoffen (o.a. lithium) integreren in Amerikaanse supply chains,
- financiële drukmiddelen gebruiken om politieke keuzes te sturen.
Daarom wil Washington vermijden dat de EU de Euroclear-fondsen controleert.
Als Europa de leiding neemt over deze fondsen, verschuift de geopolitieke macht richting Brussel.
- Oekraïne in transitie: financiële stabiliteit als nationaal veiligheidsbelang
De binnenlandse politieke dynamiek in Oekraïne verandert.
De toekomst van het Oekraïense presidentschap is onzeker.
Nieuwe politieke figuren en interne machtsverschuivingen dienen zich aan.
Economisch ziet Oekraïne in strategische grondstoffen — vooral lithium — een mogelijke exitstrategie.
Maar zonder een stabiel financieringsmechanisme riskeren:
- interne spanningen,
- politieke instabiliteit,
- en verzwakking van het staatsapparaat.
Financiële zekerheid wordt zo een kwestie van nationale veiligheid.
- België: het kleine land met een buitengewone hefboom
De Belgische positie is uniek:
- Euroclear valt onder Belgisch recht,
- de fiscale behandeling is een Belgische bevoegdheid,
- elk Europees mechanisme vereist Belgische instemming.
Dit geeft België een ongewoon gewicht:
- Als België instemt, wordt de EU de hoofdarchitect van de wederopbouw.
- Als België blokkeert, blijft Washington de dominante speler.
De Belgische keuze beïnvloedt:
- het toekomstige vredesakkoord,
- het machtsevenwicht tussen EU en VS,
- en het vertrouwen in het westerse financiële systeem.
- Richtdatum: 19 december — een Europese deadline, een Belgische aarzel
De EU wil haar mechanisme voor of op 19 december afronden, om te vermijden dat Washington de regierol opeist.
Maar België twijfelt — terecht:
- de juridische risico’s zijn enorm,
- het financiële systeem staat op het spel,
- en België wil niet de “bliksemafleider” zijn van een geopolitieke gok.
De beslissing die in Brussel genomen wordt, zal verregaande gevolgen hebben.
- Conclusie: de vrede in Oekraïne wordt beslist aan een financiële tafel in Brussel
Meer dan militaire ontwikkelingen, diplomatieke onderhandelingen of verkiezingen, bepaalt één factor de uitkomst:
Wie controleert de fondsen?
En die fondsen bevinden zich in België.
De Belgische keuze bepaalt:
- wie Oekraïne financiert,
- wie de wederopbouw bestuurt,
- wie de voorwaarden voor de vrede schrijft,
- en wie het Westen leidt in de komende tien jaar.
Want in deze oorlog is geld niet het ondersteunend instrument.
Het ís het instrument.
En de sleutel ervan ligt in Brussel.
Met België ligt de toekomst van de trans-Atlantische relatie in handen.
En met die relatie — de toekomst van de Europese vrede.
Ontvang het laatste nieuws
Abonneer je op onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte! Ontvang als eerste het laatste nieuws in je inbox: