Angela Merkel en de erfenis van Wir schaffen das

 Inleiding
Weinig uitspraken hebben een moment in de moderne Europese geschiedenis zo krachtig vastgelegd als Angela Merkels “Wir schaffen das” — “We kunnen dit aan.”
Uitgesproken op 31 augustus 2015, midden in de Europese vluchtelingencrisis, werd het zowel een morele uitspraak als een politiek breekpunt.
Merkels verklaring weerspiegelde vertrouwen in Duitslands vermogen om bijna een miljoen vluchtelingen te integreren die dat jaar aankwamen — voornamelijk uit Syrië, Irak en Afghanistan.
Voor voorstanders belichaamden deze woorden empathie, veerkracht en de humanitaire waarden van het naoorlogse Europa.
Voor critici symboliseerden ze overschatting, idealisme en de grenzen van open-deurbeleid.
Bijna tien jaar later is “Wir schaffen das” een afkorting geworden voor de keuzes die Merkels kanselierschap hebben bepaald — en een frase die voor altijd verbonden blijft met Europa’s veranderende identiteit.
Dit rapport plaatst die erfenis in een demografische en historische context: het schetst de ontwikkeling van de moslimbevolking in Engeland, België, Frankrijk, Duitsland, Nederland en New York City van 1980 tot 2025, en laat zien hoe migratie, geboortecijfers en integratie Westerse samenlevingen hebben hervormd.

Demografisch overzicht: De lange boog (1980–2025)
De afgelopen vier decennia hebben geleidelijke maar significante demografische veranderingen laten zien in Europa en Noord-Amerika.
Moslimgemeenschappen, ooit kleine minderheden uit de naoorlogse periode, zijn uitgegroeid tot gevestigde, meer-generatie groepen binnen hun samenlevingen.

Engeland
• 1980: ~0,55 miljoen moslims (≈ 1,1 %)
• 2000: ~1,6 miljoen (3 %)
• 2025: ~3,8 miljoen (6,7 %)
De moslimbevolking van Engeland is sinds 2000 meer dan verdubbeld. Alleen al Londen telt nu ongeveer 1,32 miljoen moslims (15 %).
Het aantal moskeeën steeg van circa 300 in 1980 tot bijna 1.850 vandaag.

België
• 1980: ~0,2 miljoen (2 %)
• 2000: ~0,4 miljoen (4 %)
• 2025: ~0,85–0,9 miljoen (7–8 %)
De moslimbevolking van België is sinds 1980 verviervoudigd, voornamelijk bestaande uit burgers van Marokkaanse en Turkse afkomst.
Brussel blijft de meest diverse regio, waar districten zoals Molenbeek en Borgerhout een moslimmeerderheid kennen.
Religiedata worden officieel niet verzameld, dus deze cijfers zijn modelschattingen.

Frankrijk
• 1980: ~3 miljoen (5 %)
• 2000: ~4,2 miljoen (7 %)
• 2025: ~6–7 miljoen (≈ 10 %)
Frankrijk huisvest de grootste moslimgemeenschap van Europa, voornamelijk uit Noord-Afrika.
Door het seculiere principe van laïcité wordt religie niet opgenomen in volkstellingen; schattingen komen van INED/INSEE-enquêtes.
De groei weerspiegelt langdurige vestiging, niet massale nieuwe instroom.

Duitsland
• 1980: ~1,5 miljoen (2 %)
• 2000: ~3,2 miljoen (3,9 %)
• 2025: ~5,3–5,6 miljoen (6,5 %)
De toename in Duitsland is gestaag geweest: eerst door Turkse gastarbeiders en hun families, later door vluchtelingen uit de Balkan, Syrië en Afghanistan tijdens Merkels beleid.
De instroom van 2015–2016 was een kantelpunt en verdubbelde het aantal sinds 2000.
Vandaag telt Duitsland meer dan 2.500 moskeeën.

Nederland
• 1980: ~0,28 miljoen (2 %)
• 2000: ~0,85 miljoen (5 %)
• 2025: ~1,05 miljoen (6 %)
Nederland laat een tragere recente groei zien, een weerspiegeling van de stabilisatie van Turkse en Marokkaanse gemeenschappen.
De meeste moslims wonen in stedelijke centra zoals Amsterdam, Rotterdam en Den Haag.

New York City
• 1980: ~0,35 miljoen (5 %)
• 2000: ~0,55 miljoen (6 %)
• 2025: ~0,75 miljoen (9 %)
New York heeft een van de grootste moslimgemeenschappen op het westelijk halfrond, afkomstig uit meer dan 70 landen.
Tegenwoordig identificeert ongeveer één op de tien New Yorkers zich als moslim — een gemeenschap vergelijkbaar in omvang met die van Londen.

Vergelijkende tabel: Groei moslimbevolking 1980–2025

Visueel overzicht: Aandeel moslims (% van totale bevolking)
1980 ─────────── 2000 ─────────── 2025

England █ 1% → ███ 3% → ███████ 6,7%
België █ 2% → ██ 4% → ███████ 7–8%
Frankrijk ██ 5% → ███ 7% → ████████ 10%
Duitsland █ 2% → ██ 4% → ██████ 6,5%
Nederland █ 2% → ███ 5% → █████ 6%
New York City ███ 5% → ████ 6% → ███████ 9%

Interpretatie en trends

1. Langdurige groei, vertraagde snelheid: Van 1980 tot 2025 zijn moslimaandelen met 4–6 procentpunten gestegen in de meeste Westerse landen.
2. Stedelijke concentratie: Londen (15 %), Brussel (~20 % in sommige gemeenten), Parijs metropool (~12 %), en NYC (9 %) vormen de belangrijkste hubs.
3. Demografische convergentie: De vruchtbaarheid onder moslims (≈ 2,7–3,0) daalt, maar blijft dubbel zo hoog als de nationale gemiddelden (~1,4–1,7).
4. Politieke symboliek: Merkels beslissing in 2015 plaatste Duitsland binnen een langlopend traject van migratie en integratie zoals te zien in andere Westerse democratieën.

Conclusie
Angela Merkels “Wir schaffen das” was meer dan een frase — het was een verklaring dat Duitsland, en bij uitbreiding Europa, humanitaire verantwoordelijkheid kon dragen zonder sociale samenhang te verliezen.
Vier decennia aan demografische gegevens tonen aan dat moslimgemeenschappen blijvende en integrale onderdelen van Westerse samenlevingen zijn geworden, maar in sommige grote steden en Europese landen zijn ze de dominante minderheid op politiek en sociaal vlak.
Van de verdubbeling in Engeland tot de consolidatie in Frankrijk en de transformatie in Duitsland: de cijfers laten geen plotselinge schok zien, maar een lange, gestage evolutie.
Merkels erfenis, bekeken door deze demografische lens, weerspiegelt een waarheid die groter is dan elk politiek slogan:
Westerse landen hebben dit inderdaad “aangekund”, maar de uitkomst heeft hun landen en steden hervormd op een manier die niet in de oorspronkelijke belofte zat.
Ze hebben miljoenen nieuwe burgers opgenomen, hun steden hervormd en hun identiteiten aangepast. De Westerse identiteit blijft numeriek de meerderheid, maar niet langer in invloed. De snelheid van instroom heeft ertoe geleid dat niet nieuwkomers zich aanpasten aan Westerse waarden, maar dat hun waarden de dominante werden.